حلوای تن تنانی-نوعی حلوا

ادا اصول-ادا اطوار

پدر آمرزیده-دعا یا خطابی برای آمرزیده شدن پدر کسی-پدرت

اُق گرفتن-حالت تهوع پیدا کردن

دالی دالی کردن-خود را مرتب پنهان کردن و سپس نشان دادن

خوردن بلا به جان-اصابت بلا با جان

چمباتمه-حالت روی دو پا نشستن و زانوان را بغل کردن
دکان و دستگاه به هم زدن-سر و سامان یافتن-قدرت و ثروت پیدا کردن
بز خر-کسی که به قصد ارزان خریدن چیزی توی سر جنس می زند

آب و تاب-تکلف-لفت و لعاب-تفصیل

جرات داشتن-دلیر بودن-جسارت داشتن

تاب-طنابی که از دو سو بر درخت یا دو ستون می بندند و در میان آن می نشینند

زرد بودن اوضاع-خراب بودن اوضاع

زیپو کسی را زدن-از کار برکنار کردن-معزول کردن

 

پینکی رفتن-چرت زدن

خودخور-کسی که غم خود را در دل می ریزد و با کسی در میان نمی گذارد
چوبک-خرده های چوب که برای شستن لباس به کار می رود
آسمان را به زمین آوردن (دوختن)(کار شگفت‌انگیز کردن)

 

از حساب پرت بودن(در اشتباه بودن)

زنده شدن-حق بازی دوباره پیدا کردن
 

حق الزحمه-دستمزد

زار-کوتاه شده ی زایر

بی نماز شدن-گرفتار عادت ماهانه شدن

خشتک کسی را سر او کشیدن-نگا. خشتک کسی را پاره کردن

چشم چران-کسی که چشمش به دنبال زیبارویان باشد
دیم کار-کشاورزی که کشت خود را دیم زراعت می کند

جالباسی-کمد لباس-جا رختی

دهان به دهان گذاشتن-دهان به دهان شدن

آبدست(ماهر، استاد)

رحمت به . . .-صد رحمت به-هنگام برتری دادن چیزی به کار می رود: رحمت به آب حمام

تخم لق شکستن-فرصت دادن-رو دادن-کسی را به طمع انداختن

الیسون و ولیسون(وردی است که برای کسانی که منتظرشان هستند می‌خوانند)

خواهر خوانده-دوست صمیمی

بوی شیر از دهان کسی آمدن-نادان و بی تجربه بودن-رشد جسمی و عقلی نداشتن-کودک و خام بودن

اله و بله کردن-لاف زدن-چنین و چنان گفتن

آتش بی‌دود(آفتاب، غضب)

اهل کاری بودن(وارد بودن در کاری)

به هوای کسی-به آرزوی کسی-به سودای کسی
دستمال ابریشمی برداشتن-چاپلوسی کردن-تملق کردن

آب از آتش برآوردن(کار محال کردن)
آن چنانی(چنانکه خود می‌دانی، بسیار گران‌بها، بسیار عجیب)

زال و زندگی-وسایل زندگی-اسباب معیشت

تا کش به کشمش می خوره-هنوز چیزی نشده-سر کوچک ترین بهانه

خاطر جمع بودن-مطمئن بودن-یقین داشتن

آدم مقوایی(بی‌اراده، کسی که هیچ‌کاری نمی‌کند)

پا انداز-آن که وسایل عیش و عشرت دیگران را فراهم آورد-جاکش- فرش جلوی در ورودی

دلسرد-ناامید-مایوس

تازه کردن گلو-چیزی نوشیدن و سرحال آمدن

تق چیزی در آمدن-گند کاری بالا آمدن-فاش شدن امری پنهان

به خون کسی تشنه بودن-کینه ی کسی را سخت در دل داشتن-با کسی سر جنگ داشتن

 

خوش غیرت-در زبان لوطیان گاه نشانه ی اعجاب و گاه دشنامی است به جای بی غیرت

چِککی-فوری-به سرعت

از بن دندان-از ته دل-با میل و رغبت

دعوت حق را لبیک گفتن-مردن

جدا جدا-یکی یکی-جداگانه
 

ارزانی-بخشیدن-دادن

تند نویسی-سریع نویسی

از چیزی (کسی) زده شدن(از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن)

خوشمزه-آدم اهل شوخی-بذله گو

دم کسی لای تله گیر کردن-دچار سختی شدن-به بلا گرفتار شدن
خیس کردن برنج-در آب ریختن برنج

خیز-ورم-آماس

درز و دوز-شکافتن و دوختن-راست و ریس کردن کار

خس و خاش-آشغال-خس و خاشاک

تَخم-مهمل تَخم

 

آبِ کبود-آسمان

خرناس کردن-خرخر کردن در خواب

چپه-کجی به یک سمت

آدم بی‌معنی(آدم بی‌خود)
شماره ی نوشته : ١- ۹ / ۷

 

 

تو نخ کسی یا چیزی بودن یا رفتن-کسی یا چیزی را پاییدن و زیر نظر داشتن

این پهلو آن پهلو شدن-این دنده آن دنده شدن-غلتیدن از پهلویی به پهلوی دیگر

 

 

پا برهنه-بدون کفش

زحرکش شدن-یا شکنجه و آزار زیاد کشته شدن

خشتک کسی را جر دادن-نگا. خشتک پاره کردن

 

روغن از ریگ کشیدن-کاری محال انجام دادن

حلال بودی-نگا. حلال به زنده ای

داوطلب-خواستار-نامزد

بال به بال کسی دادن-جانب کسی را گرفتن

آسیاب‌گردان-کسی که به‌خوبی از عهده‌ی کارها بر می‌آید

تو سری خورده-آدم خوار و حقیر

دوبله-دو برابر-دوبلاژ

جهان پهلوان-بزرگ ترین پهلوان دنیا-پهلوان جهان

ر ِِنگ گرفتن-ضرب گرفتن-آهنگ رقص نواختن
اره دادن و تیشه گرفتن-جنگ و دعوا داشتن

خاصه فروش-فروشنده ی جنس های مرغوب و برگزیده

چَک-سیلی-کشید

بند بودن دست-گرفتار بودن-مشغول به کاری بودن و به کار دیگری نرسیدن

 

خون کسی را مکیدن-مال کسی را به تزویر غارت کردن-به کسی تعدی و ستم کردن

تو ذوق زدن-ناخوشایند بودن-بر خلاف میل کسی سخن گفتن

پس دیدن هوا-اوضاع را نامساعد دیدن-احساس خطر کردن
دانه ی درشت برچیدن-به دستمزد کم قانع نبودن

خوش عیار-خوش ذات-خوش جنس

 

ته نشست-رسوب

خود را به آب و آتش زدن-به هر وسیله ای متوسل شدن-هر خطری را استقبال کردن

آمد نیامد(فرخنده بودن و نبودن)

انگشت عسلی به‌دیوار کشیدن(هنگامه بر پا کردن، مردم را متوجه‌ی جایی کردن)

جِر دادن-پاره کردن-در مقام تهدید نیز می گویند

حیوون-نگا. حیوان

پیش غذا-آن چه پیش از غذای اصلی می خورند

زوار در رفتن-بند و بست چیزی خراب شدن-از شدن خستگی یا پیری از کار افتادن

چشم دوختن-زل زدن-با دقت چیزی را نگاه کردن
آبدیده(جلا یافته، آزموده و مجرب)

اوقات‌تلخی-ترش‌رویی-عصبانیت

 
حرز جواد با خود کردن-همیشه با خود داشتن

دلمه-لخته-منعقد-سفت شده

زوزه کشیدن-آواز برآوردن

پیش-برنده-آن که جلو است

اصحاب منقل(اهل گفت‌وگو و سخن)

الواتی کردن(عیاشی و هرزگی کردن)

چرم پاره-خرده های چرم در دکان کفاشی

تَفت دادن-کمی سرخ و برشته کردن-بی روغن حرارت دادن

جوجه خوردن-مرفه بودن-در ناز و نعمت زیستن

خاطر جمع-مطمئن

آدم-نوکر

پیشنماز-کسی که پیشاپیش دیگران نماز می خواند و دیگران به او اقتدا می کنند
خاله خُمره-زن کوتاه قد و چاق
پُخت کردن-پختن

خرده خرجی-خرج های اندک

آتش بی‌باد(ظلم، می)

از خدا بی‌خبر(ظالم، نابه‌کار)

تحویل سال-سال گردش-لحظه ی وارد شدن به سال نو

درز کردن-فاش شدن-آشکار شدن

جایی-مستراح-توالت

خواری و زاری-پریشان حالی

دست آویز-بهانه-مستمسک-عذر

دلو حاجی میرزا آقاسی-آدم بی قرار و پر تحرک

 

پیش بُر-کسی که زود کار را پایان می دهد
روی خون افتادن زن آبستن-بچه انداختن

زهر چشم-نگاه خشم آلود

توی روغن بودن نان کسی-رونق داشتن کار و بار کسی

زر اومدی قرمه سبزی-سخنی توهین آمیز برای کسی که به قهر می رود یا تهدید به رفتن می کند

 

پا ندادن-امکانی پیش نیامدن

چاقچور-شلوار گشاد و بلند و کف دار زنانه که آن را بر روی شلیته و تنبان می پوشیدند

دیر به دیر-هر از گاهی-هر از چندی-دیر دیر

اختر شمردن-شب‌بیداری
 

دو جین-دوازده تا

 
خر گردن-گردن کلفت-بی عار

تَق-صدای برخورد دو چیز به یکدیگر

برآمده-بزرگ شده-ورم کرده

دلسوزه-سوختن دل از حسد و مانند آن

 

در ثانی-ثانیا-دوم

 

آب (ها) از آسیاب افتادن(فرو نشستن هیاهو، از یاد رفتن ماجرا)

از جیب رفتن(سود یا لذتی را از کف دادن)

خوش خوشک-یواش یواش-آهسته آهسته

خرفت-نادان-ابله-کند ذهن

آمد نیامد(فرخنده بودن و نبودن)

زیر پای خود را سست دیدن-موقعیت خود را نااستوار دیدن-شغل و سمت خود را در خطر دیدن

دیم کاری-کشاورزی دیم

ازراه‌نرسیده-در همان لحظه‌ی رسیدن-به مجرد ورود

خرد و خاکشیر-ریز ریز و ذره ذره شده-از پا درآمده

از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن

آوار شدن سر کسی(بی‌خبر نزد کسی در آمدن)

دویدن توی حرف کسی-حرف میان حرف آوردن-حرف کسی را قطع کردن

تو جیبی-پول مختصری برای برخی هزینه های روزانه

 

آبستن فرزندکش-دنیا-روزگار

جگری-به رنگ جگر

 

التفاتی-داده شده-مرحمتی-اعطا شده

ریش پروفسوری-ریشی که فقط روی چانه یلند شده است

 

دعوا-مشاجره-نزاع-بازخواست و سرزنش

 

دماغ-حال و حوصله-رغبت-علاقه-کبر و خودپسندی-مُف-خلط بینی

 

 

خَرخَری کردن-حرکات ابلهانه از خود درآوردن-خل بازی درآوردن

 
در کوزه گذاشتن و آبش را خوردن-بی ارزش و بی اعتبار دانستن

به دم و دود رسیدن-سر و سامان یافتن

چتوَل-یک چهارم
دیدن دم کسی-دم کسی را دیدن
بی ملاحظه-بی توجه-بی پروا

درد و بلا-نفرینی است چون زهر مار-کوفت-مرض و مانند این ها

خش افتادن-خراش افتادن

زنندگی-زشتی-نفرت انگیزی

بالینی-کلینیکی

 
 

باب-مرسوم-معمول

از رو بردن(خجالت دادن، مقاومت حریف را در هم شکستن)

زبان آدم سر کسی نشدن-به حرف منطقی تن ندادن و آن را نپذیرفتن

 

آلکلی-معتاد به الکل

چله نشین-کسی که از خانه بیرون نمی آید-خانه نشین
آقایی فرمودن(لطف کردن، محبت کردن)

آدم بی‌سر و پا-متضاد آدم درست‌وحسابی

راپرت-گزارش-خبر

بانی خیر-نیکوکار-کسی که اثر خیر از خود بجا گذاشته است

پولک-زینت هایی دایره شکل و درخشان که به جامه می دوزند

چنار تجریش-متلک بد

تفنگ سر پر-تفنگی که باروت و گلوله را از سر لوله به درون تفنگ می گذاشتند و با سمبه آن ها می فشردند

دوره گرد-غیر ثابت-دست فروش

چُش گفتن-جلوگیری کردن-مانع شدن

خاک پای کسی بودن-ذلیل کسی بودن-مرید کسی بودن
جیر و ویر راه انداختن-داد و فریاد راه انداختن
روگیری-چهره پوشاندن از نامحرم-شرم و حیا

 

از آن نمد کلاهی به کسی رسیدن-بهره بردن از چیزی-نصیب بردن

دوا خوری-عرق خوری-مجلس صرف مشروبات الکلی

دل کسی تاقچه نداشتن-بی نهایت رک و صریح بودن

خش و خش-نگا. خش خش

بچه ننه-بچه ی لوس و نازک نارنجی

ریش و قیچی را دست کسی دادن-اختیار کاری را به دست کسی دادن

دمدمی مزاج-دمدمی

 
تخت سینه-وسط سینه
دمدمی-دو دل-مردد-کسی که هر ساعت خوی و حالت دیگری دارد

چل نکه-پارچه ای که از انواع پارچه های بریده شده سر هم دوخته شده باشد

 

بالای منبر رفتن پشت سر کسی-از کسی غیبت کردن-پشت سر کسی بد و بیراه گفتن

زیر کاسه نیم کاسه بودن-در کاری رازی پنهان بودن-مکر و حیله ای در کار بودن

از خجالت آب شدن(بسیار شرمنده شدن)

دنگ کسی گرفتن-هوس نابه جا کردن برای انجام کاری-تصمیم ناگهانی برای کاری گرفتن

پیش کردن در-بستن در

تفنگ انداختن-تیراندازی با تفنگ

زیر مهمیز کشیدن-به کار سخت واداشتن و بهره برداری کردن

خانه یکی-صمیمی و یکدل
بزمجه-سوسمار-درحالت دشنام به کودکان می گویند

ژورنال-مجله ی ویژه ی چیزی

جَخت آمدن-دومین عطسه که با آن به کار ادامه می دهند

آفتاب روی پشت بام جمع کردن(کاملا تنگدست بودن)

آبِ بسته-شیشه-بلور-یخ-برف
پیسی-بد رفتاری-آزار

دیوار را یک طرفه کاه گل کردن-یک طرفه قضاوت کردن

افتادگی-پریشانی-احتیاج

در کشتی نشستن و با ناخدا جنگیدن-ناسپاسی کردن

تاب دادن-سرخ کردن در روغن-پیچیدن-خم کردن

پازلفی-سر خط-بخشی از موی سر که از شقیقه ها به پایین صورت می روید
چرکتاب-پارچه ای با رنگ خاکستری یا قهوه ای که چرک را زود نشان نمی دهد

جنگ زرگری-دعوای دروغین-جنگ مصلحتی

بی خودی-بی دلیل-بی جهت

چاییدن-سرما خوردن-زکام کردن

دنده نهادن-قبول کردن-رغبت کردن

چمچاره-در پاسخ به پرسش احمقانه می دهند

از خجالت آب شدن-بسیار شرمنده شدن

زبان خود را گاز گرفتن-از گفتن سخن نا به جا پشیمان شدن-از سخن گفتن خودداری کردن

پا جای پای کسی گذاشتن-از کسی تقلید و پی روی کردن
خود را شناختن-به حد بلوغ رسیدن

دستم به دامنت-به یاری ات سخت نیاز دارم

رو-وقاحت-دل و جرات-پوشش

حوصله داشتن-حال مساعد داشتن-تحمل داشتن

دو آمدن-دور برداشتن-شاخ و شانه کشیدن-قیافه گرفتن

چراغ پا شدن-بر روی دو پا ایستادن اسب

بوق کسی را زدن-از مقام افتادن-از دور خارج شدن

بچه ننه-بچه ی لوس و نازک نارنجی

جُعلق-آدم بی سر و پا و بی ادب

 

 

خیال کسی را راحت کردن-موجب اطمینان خاطر کسی شدن-به کسی جواب رد دادن

با کاره-کسی که هر کاری از او ساخته است

پفکی-سخت بی دوام و ضعیف

حکیم باشی را دراز کردن-مجازات کردن بی گناه

آبستن فرزندکش-دنیا-روزگار

پیچیدن نسخه-آماده کردن داروی نسخه ی دکتر در داروخانه

بَر و رو-قد و قامت-چهره

بار کسی کردن-دشنام دادن-بد و بیراه گفتن- کلفت بار کسی کردن

دلجور-همدل

ژرسه-نوعی پارچه ی نازک-نیم تنه ی بافته از نخ

دم بازی-چاپلوسی-تملق

خاکشیر مزاج-غلامباره-سازگار با هر جریانی

دست خالی برگرداندن-نا امید کردن-پاسخ رد دادن

بی بته-بی اصل و نصب-بی پدر و مادر

دست از پا خطا نکردن-هیچ کار اشتباهی نکردن-تکان نخوردن

رک گویی-صاف و پوست کنده حرف زدن

بی سیرت-بی آبرو

 
دست مریزاد-آفرین !-دستت درد نکند !
بی نمک-نچسب-لوس-ننر-بد ریخت-بدون ملاحت
جایی را جارو کردن-همه ی موجودی جایی را با خود بردن

 

پشت و روی یک سکه-دو چیز به ظاهر متفاوت ولی در واقع مانند هم

بی سر و پا-پست-فرومایه

پرداختی-مبلغ داده شده

حاشیه نشین-تهیدستان ساکن در کناره های شهر

در گوش کسی یاسین خواندن-اندرز بی هوده دادن-نصیحت کردن به کسی که نشنود

بی گدار به آب زدن-نسنجیده به کاری اقدام کردن-بی احتیاطی کردن

خوش گوشت-آن که زخم تن او زود بهبود می یابد-خوش ادا-خوش اخلاق
خرافاتی-آن که به خرافات باور دارد-عقب مانده

پدر سوختگی-بد سرشتی-زرنگی-رندی

به کوری چشم کسی-بر خلاف میل کسی

دستگیر شدن-فهمیدن-متوجه شدن-بو بردن-عاید شدن-بازداشت شدن
از قماش چیزی (کسی) بودن(از جنس چیزی بودن، از تیپ کسی بودن)

از صرافت چیزی افتادن-از انجام کاری منصرف شدن

ذکر گفتن-پی در پی دعا خواندن