یکی از نگرانیای خونواده های ایرونی در آستانه فرا رسیدن نوروز ، در کنار رفت و روب خونه و کاشانه و خرید پوشاک و آجیل و شیرینی و تدارکات سفر و دید و بازدید، سبزه سفره هفت سینه. این کار، معمولا به وسیله خانمای با سلیقه ایرونی انجام می شه که زیبایی و جذابیت خاصی رو به سفره لحظه تحویل سال میده. سبزه هفت سین با گندم، عدس، ماش، شاهی و ذرت در سالای گذشته رونق پیدا کرده. مخصوصا درست کردن سبزه ای با خاک ژله ای.
کارشناسان محیط زیست فکر می کنن همونطور که نباید ماهی قرمز و سمندر در سفره هفت سین جای بگیره، رها کردن سبزه هفت سین در طبیعت و کاشتن هر نوع نهال در طبیعت به جای سبزه هفت سین، کار نادرستیه که واسه جلوگیزی از به هم خوردن نظم اکوسسیستم طبیعت ایران، باید از این اقداما دوری شه.
درست کردن سبزه، کار آسونیه اما اگه شرایط آب و نور همراه باشه. در گزارش امروز ما، شما رو با مطالب جالبی درباره سبز کردن سبزی هفت سین آشنا میکنیم. با ما همراه باشین.
سبزه عید نشونه چیه؟
این سنت غنی و جذاب و دوستدار محیط زیست ایرانیان، نشونه و نمادی از قدمت رفتارای زیست محیطی در بین ایرانیاس.
واسه سبزه عید، گندم بکاریم یا هسته پرتقال؟
این روزا و با نزدیک شدن به سال جدید، خیلی از خونواده‌های ایرونی دانه‌های گندم یا عدس یا شاهی رو واسه سبزه عید خیس می‌کنن. این وسط عده‌ای فکر می کنن سبز کردن سبزه حرکت محیطی زیستی نیس و ایرانیان رو از اون برحذر می‌دارن و تازگیا پویش سبز کردن دانه‌های پرتقال و نارنج به جای گندم در شبکه های اجتماعی مطرح شده که با عکس العمل کارشناسان محیط زیست و کشاورزی مواجه شده.
کاشت سبزی خوردن جانشین سبزی حبوباب
کاشت سبزی خوردن رو جانشین سبزه حبوبات واسه سفره نوروز کنین. اگه فرهنگ کاشت سبزی خوردن در ایران رواج پیدا کنه، هرساله تماشاگر جلوگیری از تلف شدن ۲ هزار تن گندم در ایران هستیم. از اونجا که گندم قوت قالب مردم بوده و نماد برکته، ایرانیان از زمانای قدیم از بذر گندم واسه سبزه عید استفاده می‌کردن، اما همین سبزه عید الان و با افزایش جمعیت کشور اتلاف چند هزار تنی رو به دنبال داره.
هرچند سبزه گندم جزیی از فرهنگ ایرانیان شده، اما با در نظر گرفتن این اندازه مصرف گندم شک نداشته باشین بهتره گزینه‌های دیگری جانشین اون شه.
کاشت سبزی خوردن بهترین گزینه جانشین سبزه حبوباته و با کاشت سبزی‌هایی مثل تره تیزه هم سرسبزی رو به سفره نوروز می‌بدیم، هم این سبزی‌ها قابل مصرف هستن. از طرف دیگه از هدر رفت هزاران تن گندم با ارزش در کشور جلوگیری میشه. اونم در روزگار کم آبی ایران و بحران کشاورزی.
آموزش کاشت شکلای جور واجور سبزی عید
کاشتن سبزی عید نیاز به حوصله، دقت و بردباری داره.
حتما باید سبزی عید زیر نور کافی آفتاب باشه تا اصطلاحا خوب قد بکشه و در مدت زمان لازم، تماشاگر آماده شدن سبزی عید باشیم. واسه کاشت سبزی عید، مراحل زیر رو در نظر داشته باشین:
- واسه یه بشقاب متوسط از شکلای جور واجور سبزه، حدود ۵۰ تا ۱۰۰ گرم بذر مورد نظر شما کفایت میکنه.
- بذرها رو باید خوب در آب خیس کنین.
- بعد از یه شبونه روز که بذرها به طور کامل خیس خوردند، اونا رو داخل یکدست مرطوب پیچیده و در بشقاب بذارین.
- نباید بشقابی که این پارچه در اون قرار داره از آب پر شه فقط باید مرتب پارچه رو خیس کنین تا رطوبت کافی به بذرها برسه.
- در این مدت هر روز مقداری آب روی پارچه بریزین و بذرها رو به وسیله پارچه از نور مراقبت کنین.
- اگه پاشیدنِ آب رو از یاد ببرین بذرها دچار مشکل شده و سبز نمیشن.
- با وجود رطوبت کافی و تاریکی مطلق، بذرها کم کم جوونه میزنند.
- وقتی بذرها جوونه زدن اونا رو تو یه بشقاب گود ریخته و با دست پهن کنین طوری که روی هم انباشه نشن؛ اما بازم به مدت یه شبونه روز پارچه‌ای روی بشقاب بکشین، مقدار کمی آب در بشقاب بریزین و پارچه رو خیس نگه دارین.
- روز بعد پارچه رو ورداشته و بشقاب رو در محل پر نور و آفتابی بذارین.
- کم کم سبزه‌ها سبز شده و رشد می‌کنن. در این مدت مرتب به اون‌ها آب بدین.
- هر بار در موقع آبیاری آب اضافه رو که در زیر بشقاب جمع شده خالی کنین و آب تازه به اون بدین.
- تلاش کنین در کف بشقاب آب زیاد جمع نشه چون موجب پوسیدگی سبزه‌ها میشه.
- در مقابل نور آفتاب سبزه‌ها به سرعت رشد می‌کنن.
- اگه بخواین تا سیزدهم نوروز یا سیزده بدر سبزه رو نگه دارین؛ بهتره اجازه ندین که سبزه‌ها با سرعت زیاد رشد کنن. واسه اینکه سبزه کم کم رشد کنه میتوان اونو در محل خنک قرار داد. سرما از رشد سریع سبزه جلوگیری میکنه.
آموزش کاشت سبزه عدس
سبزه عدس رو یکی از ساده‌ترین و پرطرفدارترین شکلای جور واجور سبزه عید میدونن. واسه کاشت سبزه عدس موارد ۵ گانه زیر رو در نظر داشته باشین:
- از دو هفته مونده به عید، داخل ظرف مقداری عدس بریزین و روی ان رو با آب پر کنین و بذارین چند روز در دمای اتاق بمونه. عدس آب رو به خود جذب میکنه، هر روز چک کنین تا اگه آب عدس تموم شده بود بازم به اون آب اضافه کنین. عدس رو در آب غرق نکنین، بلکه آب رو روی عدس‌ها اسپری کنین تا مرطوب بمونن.
- پس از چند روز یه دستمال پارچه‌ای رو با آب نم‌دار کنین و روی عدس‌ها بذارین. بعد در جایی نزدیک پنجره که دارای هوای معتدلیه (نه گرم و نه سرد) بذارین.
- هر روز عدس‌ها رو با آب آبکشی کنین (درون ظرف آب بریزین و خالی کنین تا عدس‌ها تازه بمونن). روی دستمال رو هم هر روز با اسپری مرطوب کنین تا زمانیکه عدس‌ها جوونه بزنن.
- پس از اینکه عدس‌ها جوونه زدن اون‌ها رو به ظرف اصلی منتقل کنین. پس از اینکه عدس‌ها کمی سبز شدن می‌تونید دستمال رو از روی اون‌ها وردارین. سبزه رو بازم آبیاری کنین (آبکشی و اسپری کردن آب).
- سبزه رو در جایی بذارین که از نور مناسبی برخورداره. در این مدت هم هر روز ظرف رو نسبت به منبع نور اتاق بچرخونین تا سبزه‌ها یکدست رشد کنن.
آموزش کاشت سبزه خاکشیر
-
- واسه کاشت شکلای جور واجور سبزه خاکشیر اول باید بذر خاکشیر رو به مدت یه شب خیس کنین.
- کوزه سفالی مناسبی جفت و جور کرده و روی اونو با پارچه تنظیف یا جوراب زنونه نازک بپوشونین.
- جوراب رو خیس کرده و بذرهای خاکشیر رو که خوب لعاب داده‌ان، با دست خیس روی کوزه سفالی بکشین.
- توجه کنین که تموم سطح کوزه به صورت یکدست با خاکشیر پوشونده شه.
- بعد کوزه رو پر از آب کنین.
- به این موضوع دقت لازم رو به عمل بیارین که تا زمان سبز کردن خاکشیرها باید مرتب اونو با اسپری آب دهی
جفت و جور سبزه خاکشیر خیلی راحت انجام می‌گیرد و می‌تونید اونو به شکل‌های جور واجور جفت و جور کنین.
-
- واسه کاشت سبزه هسته پرتقال، لیمو یا نارنج، اول هسته‌های میوه رو به مدت ۴۸ ساعت در آب خیس بدین. اینطوری که باید بعد از ۲۴ ساعت، پوست روی هسته رو با دقت بکنین که به مغز دانه آسیبی نرسه.
- بعد تخم مرکبات پوست کنده رو داخل آب بذارین تا خشک نشن.
- بعد از ۲۴ ساعت دوم، هسته‌های خیسانده رو درون گلدان یا ظرفی که خاک سبک باغچه در اون ریخته‌اید بکارید.
- گلدانی که دانهها رو درون اون می‌کارید باید در انتهایش سوراخی واسه خارج شدن آب داشته باشه تا آبیاری باعث پوسیدگی و فساد اون نگردد.
- دقت کنین که فاصله دانهها نه خیلی کم و نه خیلی زیاد باشه.
- روی دانهها، یه لایه نازک خاک ریخته و با سنگ‌های ریز بپوشونین.
- با اسپری یا آبپاش کوچیک خاک رو مرتب خیس کنین.
- دو روز اول روی دانهها رو با پلاستیک بپوشونین و چند بار آب بدین.
- تلاش کنین گلدان رو در محلی آفتابگیر بذارین.
- دانهها طی ۱۴ تا ۳۰ روز شروع به جوونه زدن می کنن.
- جوونه ها کم کم بزرگ می شن و به نهال تبدیل می‌شن و بعد از ۲ سال می‌تونید اونا رو به باغچه منتقل کنین
آموزش کاشت سبزه ماش
- واسه کاشت سبزه ماش واسه عید اول باید مقدار دانه رو به نسبت ظرف مورد نظرتون انتخاب کنین (در نظر داشته باشین مقدار دانهها بعد از خیس خوردن دو برابر میشه).
- از شب دانه‌های ماش رو در آب خیس کنین و فردای اون روز، آب ظرف رو به طور کامل خالی کرده و ماش‌ها رو در ظرف مورد نظرتون به صورت لایه‌ای نازک (سه میلیمتر) پهن کنین.
- هرچه قطر لایه کمتر یا بیشتر باشه سبزه کم پشت‌تر یا پر پشت‌تر می شه.
- یه لایه دستمال آشپزخانه روی ماش‌های پهن کنین.
- سطح دستمال رو با اسپری‌کردن اآ روی اون مرتب خیس نگه دارین. (اگه اسپری در دسترس ندارین دستتون رو به طور کامل خیس کنین و آب رو با دست بپاشید).
- این کار رو تا وقتی ادامه بدین که دانهها جوونه زده و جوونه ها به اندازه یه سانت بلند شن و کمی رنگ سبز پیدا کنن. بعد دستمال رو ورداشته و از اون به بعد آب رو روی جوونه ها اسپری کنین. سه چهار بار در روز کافیه به حدی که دانهها نه خشک باشه و نه آب زیادی در ظرف جمع شه.
- این روند رو ادامه بدین تا سبزه ماش به ارتفاع مورد نظرتون برسه. اندازه رشد سبزه‌ها به گرمی و سردی محل نگهداری اون‌ها بستگی داره.
اگه رشد اون زیاده، اونو به مکانی خنک‌تر و یا برعکس به مکانی گرمتر منتقل کنین.